Hiểu Đúng Về Sốt Nóng Lạnh: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Phòng Ngừa Hiệu Quả

February 19, 2025

Tham vấn: Lương Y Nguyễn Thành Hiếu với gần 40 năm kinh nghiệm về Đông Y trong lĩnh vực sức khỏe hô hấp và phổi, hiện là cố vấn chuyên môn tại Dược Bình Đông

Sốt nóng lạnh là một hiện tượng phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ bản chất và cách xử lý đúng. Đây có thể là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước nhiễm trùng hoặc tác động của các yếu tố môi trường, nhưng đôi khi lại là dấu hiệu của những bệnh lý nguy hiểm. Với sự tham vấn từ Lương y Nguyễn Thành Hiếu, bài viết này sẽ giúp bạn khám phá nguyên nhân, biểu hiện và hướng dẫn chi tiết cách chăm sóc, điều trị cũng như phòng ngừa sốt nóng lạnh để bảo vệ sức khỏe toàn diện.

1. Tổng Quan Về Hiện Tượng Sốt Nóng Lạnh

1.1. Sốt Nóng Lạnh Là Gì Và Vì Sao Cơ Thể Phản Ứng Như Vậy?

Sốt nóng lạnh là trạng thái cơ thể có những đợt dao động nhiệt độ bất thường, với cảm giác nóng bừng xen lẫn rét run. Đây là cơ chế tự nhiên của cơ thể nhằm đối phó với các yếu tố gây bệnh hoặc điều kiện bất thường từ môi trường.

Theo Lương y Nguyễn Thành Hiếu, hiện tượng này xảy ra khi cơ thể kích hoạt hệ miễn dịch để chống lại vi khuẩn, virus hoặc các chất độc hại xâm nhập. Trong quá trình này, trung tâm điều nhiệt ở não bộ điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, gây ra các cơn nóng và lạnh luân phiên.

1.2. Các Dấu Hiệu Cụ Thể Của Sốt Nóng Lạnh

Để nhận biết sớm và chính xác tình trạng sốt nóng lạnh, bạn cần chú ý đến các triệu chứng kèm theo. Những dấu hiệu đặc trưng bao gồm:

Thân nhiệt tăng cao hoặc dao động: Nhiệt độ cơ thể vượt mức bình thường (trên 37,5°C), có thể thay đổi nhanh chóng giữa các cơn nóng và rét run.

Ớn lạnh và run rẩy: Người bệnh cảm thấy lạnh từ bên trong, kèm theo hiện tượng run rẩy toàn thân.

Đổ mồ hôi nhiều: Khi cơn nóng lên cao, cơ thể tiết mồ hôi để hạ nhiệt, gây cảm giác ẩm ướt khó chịu.

Đau đầu và choáng váng: Triệu chứng này thường xuất hiện do cơ thể mất nước hoặc tuần hoàn máu bị ảnh hưởng.

Mệt mỏi kiệt sức: Người bệnh thường cảm thấy không còn sức lực, muốn nằm nghỉ nhưng khó ngủ sâu.

1.3. Sốt Nóng Lạnh Có Phải Là Biểu Hiện Của Bệnh Lý Nguy Hiểm?

Sốt nóng lạnh không phải lúc nào cũng là biểu hiện của một bệnh lý nghiêm trọng, nhưng nếu kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng bất thường, bạn cần đặc biệt lưu ý.

Những trường hợp cần phải được thăm khám y tế ngay bao gồm:

Sốt cao liên tục trên 39°C trong hơn 2 ngày không giảm.

Cảm giác rét run dữ dội kèm theo co giật hoặc hôn mê.

Xuất hiện các triệu chứng như khó thở, đau tức ngực, phát ban hoặc chảy máu bất thường.

Tìm hiểu thêm về Sốt nóng lạnh tại URL: https://www.binhdong.vn/cam-nang-suc-khoe/sot-nong-lanh/

2. Nguyên Nhân Dẫn Đến Sốt Nóng Lạnh

2.1. Các Bệnh Lý Liên Quan Đến Nhiễm Trùng

Phần lớn các trường hợp sốt nóng lạnh xuất phát từ tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus. Khi hệ miễn dịch hoạt động để tiêu diệt mầm bệnh, cơ thể sẽ kích hoạt phản ứng sốt. Một số bệnh lý phổ biến liên quan bao gồm:

Cúm và cảm lạnh: Do virus gây ra, với biểu hiện sốt nhẹ hoặc trung bình, kèm theo ho, sổ mũi và đau họng.

Viêm phổi: Là tình trạng nhiễm trùng phổi, thường gây sốt cao, khó thở, đau ngực và ho khạc đờm.

Sốt xuất huyết: Bệnh lây qua muỗi Aedes, biểu hiện bằng sốt cao, rét run, xuất huyết dưới da và đau nhức cơ.

Viêm màng não: Một bệnh lý nguy hiểm, gây sốt cao, đau đầu dữ dội, cứng cổ và cảm giác buồn nôn.

2.2. Các Nguyên Nhân Không Do Nhiễm Trùng

Ngoài nhiễm trùng, sốt nóng lạnh cũng có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân khác liên quan đến rối loạn chức năng cơ thể hoặc tác động của môi trường. Các nguyên nhân này bao gồm:

Say nắng hoặc sốc nhiệt: Khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc ánh nắng mạnh trong thời gian dài, dẫn đến mất nước và rối loạn điều hòa thân nhiệt.

Rối loạn nội tiết tố: Các bệnh lý như cường giáp hoặc suy giáp có thể ảnh hưởng đến quá trình điều hòa nhiệt độ của cơ thể.

Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc (kháng sinh, giảm đau) hoặc vaccine có thể gây tác dụng phụ như sốt và rét run.

2.3. Tác Động Từ Các Yếu Tố Ngoại Cảnh

Các yếu tố môi trường và lối sống cũng góp phần gây ra sốt nóng lạnh. Những yếu tố này thường liên quan đến thói quen sinh hoạt hoặc điều kiện làm việc không lành mạnh. Ví dụ:

Thay đổi thời tiết thất thường: Giao mùa hoặc nhiệt độ môi trường biến động mạnh có thể khiến cơ thể không kịp thích nghi.

Môi trường ô nhiễm: Tiếp xúc với không khí bẩn, hóa chất độc hại hoặc vi khuẩn từ môi trường sống.

Hệ miễn dịch suy yếu: Do căng thẳng, chế độ ăn uống kém chất lượng hoặc thiếu ngủ kéo dài.

3. Biện Pháp Xử Lý Và Điều Trị Sốt Nóng Lạnh

3.1. Chăm Sóc Và Giảm Nhẹ Triệu Chứng Tại Nhà

Đối với các trường hợp nhẹ, bạn có thể tự chăm sóc tại nhà để giảm triệu chứng và giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn. Dưới đây là một số biện pháp hữu ích:

Uống nhiều nước: Bổ sung nước ấm, nước điện giải hoặc nước trái cây để bù nước cho cơ thể.

Chườm khăn ấm: Đặt khăn ấm lên trán, nách hoặc bẹn để hạ nhiệt an toàn, tránh dùng nước lạnh vì dễ gây sốc nhiệt.

Ăn uống đủ chất: Ưu tiên các món ăn nhẹ, dễ tiêu hóa như cháo gà, súp rau củ và trái cây giàu vitamin C.

Nghỉ ngơi đầy đủ: Tránh làm việc nặng, giữ cho cơ thể thư giãn và ngủ đủ giấc để tăng cường khả năng hồi phục.

3.2. Khi Nào Cần Đến Sự Hỗ Trợ Của Bác Sĩ?

Nếu các biện pháp tại nhà không mang lại hiệu quả hoặc tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám. Các trường hợp cần sự can thiệp y tế bao gồm:

Sốt cao kéo dài trên 3 ngày không đỡ, dù đã uống thuốc hạ sốt.

Cảm giác rét run kèm theo co giật hoặc khó thở.

Xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau đầu dữ dội, phát ban hoặc mất nước nghiêm trọng.

4. Phòng Ngừa Sốt Nóng Lạnh Một Cách Hiệu Quả

4.1. Tạo Thói Quen Sinh Hoạt Tích Cực

Duy trì một lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để tăng cường sức đề kháng và phòng tránh sốt nóng lạnh. Một số thói quen bạn nên áp dụng bao gồm:

Tập thể dục thường xuyên: Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày với các bài tập nhẹ như đi bộ, yoga hoặc bơi lội.

Ngủ đủ giấc: Ngủ từ 7-9 giờ mỗi đêm để cơ thể có thời gian hồi phục và tái tạo năng lượng.

Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay sạch sẽ, đặc biệt trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bệnh

4.2. Duy Trì Chế Độ Ăn Uống Khoa Học

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch. Bạn nên:

Ăn nhiều rau củ và trái cây tươi: Bổ sung vitamin, khoáng chất cần thiết cho cơ thể.

Hạn chế thực phẩm không lành mạnh: Giảm tiêu thụ đồ chiên rán, thức uống có cồn hoặc nhiều đường.

4.3. Tiêm Chủng Định Kỳ

Các loại vaccine như cúm, viêm phổi hoặc COVID-19 có thể giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý liên quan đến sốt nóng lạnh. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch.

5. Tổng Kết

Sốt nóng lạnh là một triệu chứng thường gặp, đặc biệt vào những thời điểm thời tiết giao mùa hoặc khi cơ thể suy yếu. Trong nhiều trường hợp, tình trạng này có thể tự thuyên giảm trong vài ngày nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà. Tuy nhiên, cần lưu ý, nếu triệu chứng kéo dài hoặc đi kèm các dấu hiệu bất thường như sốt cao, co giật, hoặc khó thở, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Trong những trường hợp sốt nóng lạnh do các bệnh lý thông thường như cảm cúm hoặc viêm đường hô hấp, Thiên Môn Bổ Phổi có thể giúp giảm nhanh triệu chứng như ho, đau họng,… Đây là sản phẩm của Dược Bình Đông với 9 loại thảo dược thiên nhiên gồm Trần bì, Bạc hà, Thiên môn đông, Bình vôi, Bách bộ, Kinh giới, Tang bạch bì, Gừng và Atiso với công dụng giúp bổ phổi, hỗ trợ giảm đáng kể tình trạng ho nhiều, ho dữ dội, ho khan kéo dài, ho gió, ho có đờm, ho hen, ho lâu ngày không khỏi, ho về đêm, đau rát họng, khàn tiếng,… do các bệnh lý đường hô hấp gây ra.